امروزه با پیشرفت علم ، روشهای بسیار مختلفی برای پیشگیری از بارداری ناخواسته به وجود آمده است که هر یک مزیت و معایت خاص خود را دارد. از جمله این روشها میتوان به استفاده از قرصهای ضد بارداری ، استفاده از لوازم جلوگیری مثل کاندوم و غیره اشاره کرد.
یکی از روشهای نسبتا پر طرفدار در بین زوجین ، استفاده از یک وسیله به نام IUD یا آیودی است که به دلیل عدم ایجاد مزاحمت برای طرفین و همچنین سهولت در استفاده دارای طرفداران زیادی است.
در این مقاله کارشناس داروخانه داروچی به معرفی ، بررسی و معایب و فواید آیودی و استفاده از آن پرداخته است. در ادامه با داروچی همراه باشید.
دستگاه آی یو دی (IUD) چیست؟
فهرست مطالب
IUD یک وسیله پلاستیکی و مسی کوچک T شکل است که به آن کویل یا کویل مسی نیز گفته میشود که توسط پزشک یا پرستار در رحم قرار می گیرد.
در واقع آیودی با آزاد کردن مس ، از بارداری جلوگیری میکند. این دستگاه میتواند بین 5 تا 10 سال از بارداری جلوگیری کند. در واقع آیودی یک وسیله پیشگیری از بارداری موقت محسوب میشود که بعد از خارج کردن آن ، امکان بارداری وجود دارد.
دستگاه آی یو دی چگونه کار می کند؟
IUD مشابه سیستم داخل رحمی (IUS) است، اما به جای ترشح هورمون پروژسترون مانند IUS ، IUD مس را در رحم آزاد میکند.
مس مخاط دهانه رحم را تغییر میدهد، که رسیدن اسپرم به تخمک و زنده ماندن را دشوارتر می کند. همچنین میتواند مانع از کاشت تخمک بارور شده شود.
اگر فردی که نصب کرده است ، 40 سال یا بیشتر از 40 سال سن دارد ، میتواند آن را تا دوران یائسگی درون رحم قرار دهد و دیگر نیازی به پیشگیری از بارداری نیست.
حقایقی در مورد IUD
- هنگامی که IUD به درستی در رحم قرار داده شود، بیش از 99٪ در پیشگیری از بارداری موثر است.
- IUD به محض قرار گیری در رحم عمل کرده و بسته به نوع آن بین 5 تا 10 سال دوام می آورد.
- میتوان آی یو دی را در هر زمانی در طول چرخه قاعدگی، تا زمانی که بارداری رخ نداده است، درون رحم کار گذاشت.
- در صورت لزوم میتوان آن را در هر زمانی توسط یک پزشک یا پرستار آموزش دیده از رحم خارج کرد و برای بارداری اقدام کرد.
- در صورت استفاده از آی یو دی یا کویل ، در 3 تا 6 ماه اول پس از استفاده از IUD ممکن است قاعدگی طولانیتر و سنگین تر باشد. و همچنین احتمال دیدن لکه بینی یا خونریزی در بین دوره قاعدگی وجود دارد.
- پس از نصب کویل مسی، احتمال ابتلا به عفونت وجود دارد.
- یک خطر کوچک وجود دارد که بدن را بیرون بزند یا ممکن است حرکت کند. پزشک یا پرستار یاد می دهد که چگونه بدون مراجعه به پزشم خود فرد وضعیت را بررسی کند.
- زمانی که IUD گذاشته میشود ممکن است باعث ایجاد درد شود. اما این درد با استفاده از دارو مسکن قابل کنترل است.
- در صورت وجود عفونت لگنی ، احتمال مناسب نبودن آی یو دی وجود دارد.
- آی یو دیها در برابر عفونتهای مقاربتی محافظتی ندارد. از این رو بهتر است از کاندوم نیز استفاده شود.
نصب یا کارگذاشتن آیودی IUD
IUD را میتوان در هر زمانی در طول چرخه قاعدگی، تا زمانی که بارداری رخ نداده است، درون رحم کار گذاشت. و از بارداری محافظت کرد.
قبل از نصب IUD، پزشک عمومی یا پرستار داخل واژن را بررسی میکند تا موقعیت و اندازه رحم را بررسی کند. ممکن است برای هر گونه عفونت موجود، مانند بیماری های مقاربتی، آزمایش انجام شود و آنتی بیوتیک تجویز شود.
معمولا ویزیت (زمان بررسی) بین 20 تا 30 دقیقه طول میکشد و نصب IUD نباید بیش از 5 دقیقه طول بکشد.
قرار دادن IUD میتواند ناراحت کننده باشد، و ممکن است برای برخی افراد دردناک باشد، از این رو استفاده از یک بی حسی موضعی میتواند از بروز درد جلوگیری کند.
در صورت نیاز (بروز درد) میتوان پس از نصب از مسکن نیز استفاده کرد.
بعد از نصب آی یو دی ممکن است فرد دچار گرفتگی پریود شود ، اما با مصرف مسکن میتوان این گرفتگیها را کاهش داد.همچنین تا چند روز بعد از نصب IUD ، خونریزی طبیعی است.
هنگامی که IUD نصب میشود ، بهتر است بعد از 3 تا 6 هفته به پزشک مراجعه شود تا از طبیعی بودن شرایط اطمینان حاصل شود.
اگر خانم یا اقا در معرض خطر ابتلا به STI هستند ، باید به پزشک عمومی مراجعه شود ، زیرا این امر میتواند منجر به عفونت در لگن شود.
عفونت بعد از نصب IUD
همان طور که گفته شد ، IUD ممکن است در بعضی از افراد که دچار STI هستند ، باعث ایجاد عفونت شود. از نشانههای بروز عفونت بعد از نصب آی یو دی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد یا حساسیت در ناحیه زیر شکم
- ایجاد تب شدید
- ترشحات غیر طبیعی یا بدبو در ناحیه واژن
چگونه تشخیص دهیم که هنوز سر جای خود است یا خیر؟
یک IUD دارای 2 نخ نازک است که کمی از رحم به بالای واژن آویزان میشود.
پزشک عمومی یا پرستار متناسب با نوع IUD میآموزد که چگونه نسبت وضعیت نخها وضعیت آی یو دی را تشخیص داد.
چند بار در ماه اول و سپس بعد از هر دوره یا در فواصل زمانی معین، باید بررسی شود.
خارج شدن آی یو دی چیز به دور از انتظاری نبوده و ممکن است خارج شود. در صورتی که وجود نخ احساس نشود و یا احساس خارج شدن آی یو دی به وجود آید ، ممکن است محافظت از بارداری شکل نگیرد. و باید سریعا به پزشک مراجعه شود.
تا زمانی که وضعیت IUD ، بررسی نشده است باید از روشهای پیشگیری از بارداری اضافی مثل کاندوم استفاده شود.
در صورت داشتن رابطه جنسی ، ممکن است لازم باشد از پیشگیری اضطراری از بارداری شود.
برداشتن یا خارج کردن آی یو دی (IUD)
IUD شما می تواند در هر زمان توسط یک پزشک یا پرستار آموزش دیده برداشته شود.
در صورتی که از آی یو دی ، استفاده نمیشود و نیازی به باردای نیست ، باید به مدت 7 روز قبل از برداشتن دستگاه آی یو دی ، از روشهای دیگر مثل کاندوم استفاده شود.
نکته : به محض برداشتن IUD، امکان بارداری وجود دارد.
چه کسانی می توانند از IUD استفاده کنند
اکثر افراد دارای رحم طبیعی می توانند از IUD استفاده کنند. تا از بارداری جلوگیری شود.
معمولا افرادی که برای نصب آی یو دی مراجعه میکنند ، ابتدا سوابق پزشکی آنها بررسی میشود تا از امکان استفاده از آی یو دی اطمینان حاصل شود.
IUD برای چه کسانی مناسب نیست
IUD ممکن است مناسب نباشد اگر:
احتمال باردار بودن وجود داشته باشد.
فرد یک STI درمان نشده یا عفونت لگنی داشته باشد
در رحم یا دهانه رحم مشکل وجود داشته باشد
وجود خونریزی غیر قابل توضیح بین قاعدگی یا بعد از رابطه جنسی
نکته: افرادی که حاملگی خارج از رحم داشته اند یا دریچه قلب مصنوعی دارند باید قبل از نصب IUD با پزشک عمومی یا پزشک خود مشورت کنند.
استفاده از بعد از زایمان
IUD معمولاً 4 هفته پس از زایمان (واژن یا سزارین) قابل نصب است. فرد باید از 3 هفته (21 روز) پس از زایمان تا زمانی که قرار داده شود، از روش های پیشگیری جایگزین استفاده کند.
در برخی موارد، را میتوان ظرف 48 ساعت پس از زایمان گذاشت. استفاده از IUD در دوران شیردهی بی خطر است و بر میزان شیر تولیدی تأثیری نخواهد گذاشت.
استفاده از IUD بعد از سقط جنین یا سقط جنین
بلافاصله پس ازسقط جنین میتوان IUD را توسط پزشک یا پرستار مجرب نصب کرد. و بلافاصله در برابر بارداری محافظت شد.
مزایا و معایب استفاده از IUD
اگرچه IUD یک روش موثر پیشگیری از بارداری است، اما قبل از نصب IUD باید مواردی را در نظر گرفت.
مزایای:
- یک آی یو دی بسته به نوع آن به مدت 5 یا 10 سال فرد را در برابر بارداری محافظت میکند.
- هنگامی که یک IUD نصب شد، بلافاصله شروع به کار می کند.
- اکثر افراد دارای رحم طبیعی میتوانند از آن استفاده کنند.
- هیچ عارضه جانبی هورمونی مانند آکنه، سردرد یا حساسیت سینه وجود ندارد.
- رابطه جنسی را قطع نمیکند.
- در صورت شیردهی، استفاده از IUD بی خطر است.
- به محض برداشتن IUD امکان بارداری وجود دارد.
- تحت تأثیر داروهای دیگر قرار نمیگیرد.
- هیچ مدرکی مبنی بر اینکه IUD بر وزن تأثیر بگذارد یا خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم، سرطان رحم یا سرطان تخمدان را افزایش دهد وجود ندارد.
معایب:
- قاعدگیها ممکن است سنگینتر، طولانیتر یا دردناکتر شوند، اگرچه ممکن است پس از چند ماه این مشکل برطرف شود.
- فرد را در برابر بیماریهای مقاربتی محافظت نمیکند، بنابراین ممکن است لازم باشد از کاندوم نیز استفاده شود.
- اگر فرد هنگام نصب IUD دچار عفونت شود، در صورت عدم درمان میتواند منجر به عفونت لگنی شود.
- اکثر افرادی که استفاده از IUD را متوقف میکنند به دلیل خونریزی و درد واژینال این کار را انجام میدهند، اگرچه این عوارض نادر هستند.
خطرات IUD
عفونت های لگنی
احتمال ابتلا به عفونت لگنی در 20 روز اول پس از قرار دادن IUD بسیار کم است. اما احتمال بروز عفونت وجود دارد.
توصیه میشود که قبل از نصب IUD، عفونتهای موجود بررسی شود تا از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری شود.
در صورت بروزعلائم زیر بعد از نصب آی یو دی باید سریعا به پزشک مراجعه شود:
احساس درد یا حساسیت در ناحیه زیر شکم
بروز تب شدید
ترشحات غیر طبیعی یا بدبو در ناحیه واژن
برفک
شواهد محدودی وجود دارد که نشان میدهد در صورت نصب IUD، احتمال ابتلا به برفک که مدام عود میکند کمی بیشتر است.
خارج شدن
احتمال کمی وجود دارد که IUD توسط رحم پس زده شود (اخراج شود) یا بتواند حرکت کند و جا به جا شود.
به همین دلیل معمولا بعد از نصب آی یو دی ، چگونگی بررسی وضعیت به فرد آموزش داده میشود.
آسیب به رحم
در موارد نادر، IUD میتواند هنگام گذاشتن سوراخی در رحم ایجاد کند. این مورد ممکن است دردناک باشد، اگرچه گاهی اوقات ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد.
اگر پزشک عمومی یا پرستاری که را نصب می کند تجربه داشته باشد، احتمال بروز این خطر بسیار کم است. اما در صورت احساس درد یا عدم حس کردن وجود نخهای IUD باید فوراً به پزشک مراجعه شود.، زیرا ممکن است برای برداشتن آن نیاز به جراحی باشد.
حاملگی خارج رحمی
آگر ، نتواند از بارداری جلوگیری کند و فرد باردار شود ، احتمال حاملگی خارج از رحم نیز افزایش مییابد.
جمع بندی
استفاده از آی یو دی یکی از روشهای پر طرفدار موقع برای جلوگیری از بارداری ناخواسته است. مزیت استفاده از IUD برای پیشگیری از حاملگی استفاده آسان از آن در کنار موقتی بودن آن است. به طوری که با خارج کردن آن ، هیچ مشکلی برای بارداری به وجود نمیآید.
در این مقاله ، کارشناس داروچی به بررسی و معرفی آی یو دی و معابت و فواید استفاده از آن پرداخته است تا فرد بتواند بسته به نیاز خود ، اقدام به استفاده از آن کند.