نوزاد و کودکان جزو شیرینترین اعضای یک خانواده محسوب میشود که میتواند باعث شادابی و همچنین سرزندگی یک خانواده شود. مراقب از نوزاد همانند مراقبت از یک گل بسیار زیباست که دارای قواعد و روشهای خاص خود میباشد که برای مراقبت و سلامت نوزاد باید این قواعد را بهخوبی رعایت کرد.
یکی از موارد بسیار مهم در مراقبت و بزرگ کردن نوزاد، تغذیه آن است که بسیار حائز اهمیت است. شیردادن به نوزاد اصلیترین قسمت در بخش تغذیه است که در آن فنون و فنهای مختلفی وجود دارد.
از قدیمالایام، پیشنهاد اصلی تغذیه برای نوزاد، شیر طبیعی مادر بوده است که میتواند بهخوبی نیازهای بدنی و جسمی نوزاد را برای داشتن سلامت کامل محیا کند. به همین دلیل شیردادن به نوزاد بهصورت طبیعی میتواند بهترین راهحل برای حفظ سلامتی کودک از نظر تغذیه باشد.
اما مسئلهای که گاهی دررابطهبا شیردادن به نوزاد به وجود میآید، مقدور نبودن شیردادن به کودک بهصورت طبیعی است. در این جور مواقع بهترین راهحل استفاده از شیشه شیر است که میتواند جایگزین نسبتاً مناسبی برای شیردادن مادر به فرزند باشد.
شیردادن با استفاده از شیشه شیر نیز دارای ترفندهای خاصی است که در هنگام استفاده از شیشه شیر باید حتماً به آن دقت کرد. اما متأسفانه بعضی از مادرانی که بهتازگی حس شیرین مادر شدن را تجربه میکنند و یا پدرانی که تابهحال به فرزند دلبند خود شیر ندادهاند از این ترفندها بیخبر هستند. در این مقاله داروچی سعی کرده است به سادهترین شکل، راهکارهای اصلی شیردادن به کودک را بهوسیله شیشه شیر به شما عزیزان آموزش دهد.
تهیه اولین شیشه شیر مناسب نوزاد
فهرست مطالب
برای نوزادان تازه متولد شده بهتر است از سر شیشهای استفاده نمایید که خروجی جریان شیر از آن کم باشد. به عبارتی بهتر است نوک شیشه شیر تک سوراخ باشد تا حجم کمتری از شیر وارد دهان نوزاد شود.
نکتهای که باید به جدیت به آن دقت شود، امکان خفه شدن نوزاد در هنگام نوشیدن شیر در سن زیر ۶ ماهگی است، به همین دلیل باید به نوع سرشیشه شیر و همچنین میزان شیر خروجی از سرشیشه بسیار دقت کرد.
نحوه استریل نمودن شیشه شیر
یکی از قسمتهای مهم استفاده از شیشه شیر، استریل نمودن شیشه شیر به صورت روزانه است. در واقع این بخش بهقدری مهم است که شستوشو و همچنین استریل نمودن بطری و سرشیشه شیر بهصورت روزانه، الزامی است.
پس از خرید هر بطری شیر جدید ابتدا باید مندرجات و نوشتههای روی جعبه یا بستهبندی را بادقت مطالعه کرد یا از فروشنده یا در قسمت مشخصات کالا این ویژگی را بررسی کرد که آیا مجاز به استریل کردن این بطری در آب جوش هستید یا خیر. در این صورتی که مجاز به استریل کردن با استفاده از آب جوش هستید میتوان آنرا همراه با سر شیشه به مدت ۵ دقیقه در آب جوش غوطه ور نمایید.
همچنین برای ضد عفونی کردن شیشه شیر میتوان از ماشین ظرف شویی نیز استفاده کرد.
در واقع به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی نوزاد ، هر چیزی که با نوزاد تماس پیدا میکند و یا به وسیله نوزاد بلعیده میشود باید به خوبی استریل و ضدعفونی شود.
برای ضد عفونی کردن و شست و شوی شیشه شیر در دفعات بعد به صورت روزانه میتوان از آب و مایع ظرفشویی استفاده کرد.
آماده سازی بطری شیر
خب نوبت آن رسیده است که بطری شیشه شیر را برای استفاده آماده کنیم. در ادامه با داروچی همراه باشید.
پیش از انجام آمادهسازی بطری شیر جهت تغذیه نوزاد دستانتان را برای مدت ۳۰ ثانیه با آب بشویید و سپس خشک نمایید. تا دستانتان از کاملاً ضدعفونی شود.
همانطور که گفته شد، شیر مادر بهترین ماده برای تغذیه کودک است و درصورتیکه شیر مادر در دسترس است، از آن برای تغذیه کودک استفاده کرد. برای این عمل میتوانید با استفاده از دستگاه شیردوش، شیر مادر را در بطری ذخیره کرده و در یخچال نگهداری کنید. سپس در زمان تغذیه کودک از آن استفاده کنید.
درصورتیکه شیر مادر در دسترس نیست، میتوان از شیر خشک برای تغذیه کودک استفاده کرد. در این صورت باید از دستورالعمل درج شده بر روی بستهبندی شیر خشک عمل کنید. زیرا غلیظ نمودن شیر سبب نفخ و ایجاد بیقراری در نوزاد میگردد و در صورت رقیق بودن شیر، کیفیت شیر پایین خواهد آمد.
نکته: بهتر است از شیر گاو یا انواع شیرهای دیگر برای نوزادان زیر دوسال استفاده نشود. یکی از دلایل آن چربی بالا و خام بودن ترکیبات شیر آنهاست که برای گوارش انسان مضر است.
نکته : از آب قابل شرب تازه برای آمادهکردن شیر استفاده کنید. همچنین آبهای آشامیدنی بستهبندی از لحاظ آلودگی بسیار تمیزتر از سایر آبها هستند و میتوانند گزینه مناسبتری برای آمادهسازی شیر باشند.
در صورت سرد بودن شیر مادر، با استفاده از یک بطری گرمکن یا ظرف آب گرم، آن را گرم کنید و یا میتوان شیر مادر را در یک ماهیتابه از آب گرم قرار دهید تا شیر به دمای مناسب برسد. اما در نظر داشته باشید که نباید آب درون ماهیتابه به جوش آید.
بهترین درجه حرارت برای آب درون ماهی تابه ، 30 درجه سانتیگراد است. در صورت تمایل میتوانید از دماسنج مواد غذایی تمیز برای اندازهگیری دما استفاده کنید.
نکات مهم در هنگام گرمکردن شیر :
- بطری خود را مستقیماً روی اجاقگاز گرم نکنید.
- از مایکروویو برای گرمکردن شیر استفاده نکنید.
- نگذارید دما از ۳۸ درجه سانتیگراد بالاتر برود.
بالاتر از این دمای ۳۸ درجه سانتیگراد میتواند باعث سوختن دهان نوزاد شود.
تغذیه نوزاد با شیر مادر سرد یا با دمای اتاق بیخطر بوده و پیشنهاد اکثر افراد این مورد است. بسیاری از والدین شیر مادر را پس از قراردادن در یخچال یا منجمدکردن، گرم میکنند تا در دوران شیردهی به دمای شیر نزدیکتر شود، یا به دلیل سلیقه نوزاد، شیر را بهصورت ولرم آماده میکنند. اما گرمکردن آن ضروری نیست.
دستگاه شیر گرم کن
همچنین برای گرمکردن شیر، میتوان از گرمکنهای بطری شیر نیز استفاده کرد که در بازار و سایت داروچی موجود است.
آماده سازی شیشه شیر برای قرار دادن در دهان نوزاد
میزان خروج شیر و دمای شیر را روی پوست دست خود (ساعد) تست کنید. سرشیشه و درپوش را محکم روی بطری خود قرار دهید. بطری را وارونه کنید و اجازه دهید چند قطره شیر روی ساعد شما بریزد. چک کنید که قطرات احساس خنک یا گرمی داشته باشند؛ اما داغ نباشند و به طور پیوسته از بطری بهصورت چکههای مداوم جاری شوند.
درصورتیکه بیرون آمدن قطرات نیازمند فشردن سرشیشه یا تکاندادن بطری باشد، ممکن است سوراخ شیشه شیر مسدود شده باشد. سوراخ نوک سرشیشه را بررسی کنید تا مطمئن شوید که تمیز و بدون گرفتگی است.
درصورتیکه نظر میرسد شیر از نوک سرشیشه به مقدار زیادی بیرون میریزد، ممکن است سوراخ آسیبدیده باشد در این صورت بهتر است سرشیشه تعویض شود. بدین منظور میتوانید از سر شیشههای موجود در سایت داروچی که بهصورت جداگانه به فروش میرسد استفاده کنید.
چه وقت نوزاد گرسنه است؟ (علائم گرسنه شدن نوزاد)
تنها هنگامی که کودک علائم گرسنگی را نشان میدهد به او غذا بدهید. نوزادان تازهمتولدشده با حرکتدادن سرشان از این طرف بهطرف دیگر، باز کردن دهان، بیرون آوردن زبان، مکیدن انگشتان یا مشتهایشان، یا تلاش برای مکیدن هر چیزی که نزدیک گونهشان است، نشان میدهند که گرسنه هستند.
آماده کردن نوزاد برای شیر دادن به وسیله شیشه شیر
نوزاد خود را در وضعیت نیمه افقی نگه دارید و زیر سر او را نگه دارید. هنگامی که زمان شیردادن به نوزاد است، روی یک صندلی راحت بنشینید و او را طوری نگه دارید که سرشان در قسمت بازوی خودتان قرار گرفته و دستتان را در اطراف او تا پایین بدنش ببرید.
به این نکته دقت کنید که سر کودک باید بالاتر از شکمش قرار بگیرد. به این موقعیت گهواره گفته میشود. هرگز به نوزاد خود هنگامی که به پشت دراز کشیده است غذا ندهید. این مورد میتواند باعث خفگی نوزاد یا باعث ایجاد عفونت گوش شود.
همچنین میتوان کودک خود را روی پاهای خود گذاشته و هنگام شیردادن به او اجازه دهند سر او روی سینه قرار گیرد. حتماً سر او را با دستها نگه دارند و درصورتیکه شروع به سرخوردن کرد، وضعیت نوزاد را تغییر دهید. این مورد برای نوزادانی که دارای مشکل رفلاکس هستند، راهکاری مناسبی است؛ چون به وضعیت عمودی نزدیکتر است.
نحوه قرار دادن شیشه شیر در دهان نوزاد
نوک سرشیشه شیر را روی لب پایینی نوزاد قرار گیرد. از نوزاد بخواهند دهان خود را باز کند. اگر نوزاد گرسنه باشد، دهان خود را باز میکند تا چیزی را که روی لب پایینی او گذاشته میشود بپذیرد. بهآرامی نوک بطری را روی لب پایینی قرار داده. اگر نوزاد سرخود را برگرداند، ممکن است در این زمان گرسنه نباشد یا در حال حاضر برای خوردن آن خیلی ناراحت باشد.
نکته: قبل از اینکه دوباره به آنها غذا بدهید، دلایل دیگری مانند پوشک نوزاد را بررسی کنید.
جلوگیری از ورود هوا به دهان نوزاد
هنگام شیردادن به نوزاد باید به این موضوع مهم توجه داشته باشید. ممانعت ورود از هوا در هنگام شیر خوردن نوزاد بسیار مهم است.
در هنگام شیردادن به نوزاد باید به سرشیشه دقت کرد تا شفاف باشد و همواره از شیر پر باشد. تا هوایی وارد دهان نوزاد نشود. به همین منظور باید بطری را به طور کامل روبهبالا نگه داشت.
از دیگر مواردی که باید به آن دقت کرد، نوع جریان شیر مادر است که باید بهدرستی آن را شبیهسازی کرد. یعنی نوزاد پس از چند ثانیه مکیدن شدت و قدرت اینکار را کم میکند، شما بطری را بهآرامی سمت خودتان میکشید و اگر او سرشیشه را دوباره گرفت و شروع به مکیدن کرد روند طبیعی شیر خوردن را انجام میدهد. اجازه دهید او دوباره مکیدن را انجام دهد. این عمل pacing نامیده میشود.
اگر او هنوز گرسنه باشد با کشیدن بطری توسط شما خودش با اشتیاق دوباره شروع به مکیدن میکند. در انجام این مرحله از خوردن هوا توسط نوزاد اجتناب نمایید و بطری را از نزدیکی دهان نوزاد عقب تر نیاورید.
ایجاد آسایش روانی در هنگام شیر دادن
از دیگر عوامل مهم در هنگام شیردادن به نوزاد، ایجاد آسایش روانی برای وی است. برای این کار به چشمان کودک خود نگاه کنید و هنگام شیردادن او را در آغوش بگیرید یا با او صحبت کنید. آنها مشتاقانه منتظر لحظاتی هستند که نهتنها برای رفع گرسنگی خود، بلکه به دنبال راهی برای گذراندن زمانی همراه با احساس دوستداشتن از طرف والدین هستند.
در هنگام شب، برای تشویق کودک به بازگشت به خواب، ممکن است بخواهید میزان صحبت با او را در طول شیر خوردن کاهش دهید. میتوانید آنها را در آغوش بگیرید و به آنها نگاه کنید، اما سعی کنید سایر ارتباطات را به حداقل برسانید بهتر است برای این منظور این کار را در تاریکی انجام دهید.
چند وقت یک بار به نوزاد شیر دهیم؟
چقدر و چند وقت یکبار به نوزاد شیردادن، سؤالی است که توسط مادران و پدران زیادی بیان میشود؛ اما باید بدانید جواب این سؤال را خود نوزاد به شما خواهد داد و خود او شما را راهنمایی میکند.
نوزادان کوچک در میزان و تعداد دفعات غذاخوردن با یکدیگر تفاوت دارند. بهطورکلی، نوزادی که با شیرخشک تغذیه میشود، تا ۲ ماهگی هر ۲۴ ساعت، ۵۹ تا ۱۱۸ میلیلیتر از شیرخشک را ۶ تا ۸ بار میخورد. اما نوزادانی که شیر مادر دوشیده مینوشند ممکن است نیاز به خوردن حجم بیشتری داشته باشند، زیرا شیر مادر سریعتر از شیرخشک هضم میشود.
اگر کودک شما نمیخواهد یک شیشه شیر را تمام کند، یا اگر بعد از اتمام یک شیشه، شیر بیشتر میخواهد، نگران نباشید. گاهی اوقات آنها میخواهند کمتر غذا بخورند، و گاهی اوقات به دلیل جهش در رشد به مقدار بیشتری شیر نیاز دارند.
مقدار پیشنهادی غذا یک دستورالعمل کلی است و اگر بین ۳۵۰ تا ۹۵۰ میلیلیتر شیر ظرف ۲۴ ساعت بنوشند، بهاندازه کافی غذا میخورند. مقداری که کودک شما میخورد در ۲ ماهگی به حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلیلیتر شیرخشک ۵ تا ۶ بار در روز یا ۷۴۰ تا ۱۰۶۰ میلیلیتر در ۲۴ ساعت افزایش مییابد. در ۳-۵ ماهگی، مقدار دوباره به ۱۸۰-۲۱۰ میلیلیتر ۵-۶ بار در روز افزایش مییابد. در این مورد نیز، نوزادانی که شیر مادر دوشیده مینوشند ممکن است نیاز به خوردن مکرر داشته باشند.
نوزاد زیر یک ماه خود را هر چند ساعت یکبار بیدار کنید تا در چند هفته اول زندگی خود غذا بخورد. نوزادان کوچک شکمهای کوچکی دارند، و همچنین دوست دارند زیاد بخوابند برای اطمینان از افزایش وزن مناسب در ماه اول، ممکن است لازم باشد کودک خود را درصورتیکه مدت طولانی میخوابد، بیدار کنید.
کودکی که با شیر مادر تغذیه میشود هر ۳-۴ ساعت و تغذیه با شیرخشک را هر ۴-۵ ساعت یکبار بیدار کنید تا یکماهگی بدین ترتیب غذا بخورد.
نحوه گرفتن هوای معده نوزاد
برای گرفتن هوای معده، سعی کنید هر ۵۹ تا ۸۹ میلیلیتر شیری که نوزاد میخورد بطری را پایین بگذارید و آروغ او را بگیرید. نوزادانی که با بطری تغذیه میشوند، هوای بیشتری را در حین شیر خوردن نسبت به نوزادانی که از سینه غذا میخورند، میمکند، بنابراین مهم است که مرتباً در حین تغذیه آنها آروغ بزنند.
آروغزدن نوزاد در طول شیر خوردن باعث میشود راحتتر شوند و احتمال اینکه بطریشان تمام شود بیشتر میشود. کودک خود را روی شانه خود بغل کنید. برای آروغزدن نوزادتان، او را طوری نگه دارید سر آن بالا باشد و روی شانه قرار بگیرد. در تمام مدت سر نوزاد را با دست نگه دارید.
بالا نگهداشتن آنها فشار کمی بر شکم آنها وارد میکند و هوا را از طریق آروغ خارج میکند. برای خروج راحتتر هوا، به پشت نوزاد ضربه بزنید و یا پشت او را مالش دهید. کودک شما با نوازش مکرر آرام شده و احتمال آروغزدن او بیشتر میشود.
پس از چند دقیقه شیردادن را از سر بگیرید حتی اگر نوزاد شما آروغ نزند. اگر نوزاد شما شیشه شیر خود را تمام نکرده است، میتوانید پس از حدود 2 دقیقه تلاش برای آروغزدن، دوباره به او شیر بدهید، خواه واقعاً آروغ بزند یا نه. اگر علاقهای به خوردن بیشتر ندارند، اما به نظر میرسند کجخلق است، میتوانید دوباره آروغ آنها را امتحان کنید یا بررسی کنید که آیا نیاز به تعویض پوشک دارد یا خیر. اگر او راضی به نظر میرسد؛ اما علاقهای به خوردن ندارد، احتمالاً سیرشده است.
اتمام شیر دهی و شست و شوی شیشه شیر
بعد از تمامشدن شیردادن به نوزاد، وقت آن رسیده است باقیمانده شیر را بیرون ریخته و برای شستوشوی شیشه شیر اقدام کنید. بهدقت منافذ و قسمتهای مختلف شیشه شیر را بشویید و مطمئن شوید قسمتی نشسته نمانده است.
همچنین برای اطمینان از تمیزشدن، میتوانید درون شیشه شیر مقداری آب جوش ریخته و آن را تکان دهید تا ذرات باقیمانده شیر نیز بهکلی تخلیه شود.
سپس شیشه شیر را بهصورت وارون قرار دهید تا بهخوبی خشک شود.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم نحوه صحیح شیردادن به نوزادان را بهصورت سریع و به زبان ساده توضیح دهیم تا بتوانید بهراحتی و بهسرعت به کودک دلبندتان شیر دهید. موارد گفته شده جزو موارد بسیار مهم بوده و رعایتکردن آن میتواند باعث آسایش و سلامتی فرزند دلبندتان شود.
داروچی ، داروخانهای در دستان شما