استفاده از پوشک در دوران نوزادی یا کودکی یکی از رایج ترین کارها برای تمیز نگه داشتن نوزاد است که به مرور زمان و پر مشغله شدن والدین ، اهمیت و محبوبیت پوشک چندین برابر شده است.
استفاده از پوشک به دلیل سهولت در استفاده و همچنین سهولت در نظافت به مرور زمان جای استفاده از کهنه را گرفته و جزو متداول ترین نیازهای هر نوزاد قرار گرفته است.
استفاده از پوشک در نوزادان و کودکان در کنار داشتن مزایای بسیار زیاد خود گاها دارای مضرات یا مشکلات خاص خود است. یکی از مشکلاتی که گاها برای نوزادان به وجود می‌آید. راش پوشک یا سوختگی توسط پوشک است.
در ادامه با داروچی همراه باشید تا با راش پوشک بیشتر آشنا شوید.
راش پوشک چیست؟
فهرست مطالب
راش پوشک، یا درماتیت پوشک، اصطلاحی است که برای توصیف وضعیت تحریک کنندگی پوشکی است روی پوست قرار گرفته است. این یکی از شایع ترین مشکلات پوستی در نوزادان و کودکانی است که از پوشک استفاده می‌کنند.
امروزه عارضه راش پوشک با نام سوختگی نیز شناخته می‌شود که در واقع یک اشتباه عام بوده و این دو هیچ ارتباطی با یک دیگر ندارند.
علت راش پوشک چیست؟
راش پوشک یا سوختگی پای نوزاد به گونه‌ای است که بین بین 7 تا 35 درصد نوزادان را گاها به خود مبتلا می کند. این مشکل معمولا در نوزادان بین 9 تا 12 ماهه رخ می‌دهد اما ممکن است در هر بازه زمانی نیز این مشکل برای نوزاد یا کودک رخ دهد.
خوشبختانه، بیشتر موارد راش پوشک کوتاه مدت است و با درمان خانگی برطرف می شود.
در این مقاله ، کارشناسان داروچی به بررسی رایج ترین علل ، توصیه‌های درمانی و چگونگی پیشگیری از راش پوشک پرداخته است تا والدین بتوانند به سرعت و راحتی این مشکل را بر طرف سازند.
انواع راش پوشک
به طور کلی دو نوع راش پوشک وجود دارد :
- راش هایی که توسط پوشک ایجاد شده یا بدتر می‌شوند.
- کهیر یا جوش غیر مرتبط با استفاده از پوشک.
تشخیص نوع و علت راش پوشک همیشه برای والدین امکان پذیر نیست. در بیشتر موارد، شروع درمان در خانه، همانطور که در زیر توضیح داده شده است، منطقی است. اما اگر کهیرهای روی پوست شدید بوده و یا بدتر شد، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
نشانه‌های راش پوشک:
بثورات یا کهیر و جوش مربوط به پوشک
بثورات یا کهیر مربوط به پوشک می تواند در اثر تحریک، عفونت قارچی یا واکنش آلرژیک ایجاد شود. اگر کودک یک دوره اسهال داشته باشد یا اخیرا آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد، کهیر و جوش مربوط به پوشک ممکن است بیشتر رخ دهد.
درماتیت تحریک کننده
درماتیت تحریک کننده اصطلاح پزشکی برای پوست قرمز و ملتهب است که توسط هر عامل تحریک کننده (معمولاً ادرار یا مدفوع همراه با راش پوشک) ایجاد می شود. درماتیت تحریک کننده شایع ترین علت راش پوشک است.
این عارضه به طور کلی روی باسن، زیر شکم، اندام تناسلی و بالای ران دیده می شود.چین های پوستی معمولا تحت تاثیر قرار نمی گیرند.
عفونت مخمری
اگر درماتیت تحریک‌کننده بیش از چند روز درمان نشود، امکان به وجود آمدن عفونت‌های مخمری (کاندیدا) بسیار بالا می‌رود.
علائم درماتیت پوشک مخمری شامل نواحی قرمز تیره پوست پا یا جوش های زرد برجسته و پر از مایع است که می تواند پاره شده و پوسته پوسته شود .عفونت های مخمری اغلب در چین های پوستی بین ران و بدن و در چین های پوست اطراف اندام تناسلی دیده می شود.
واکنش آلرژیک
واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت پوستی به خود پوشک یک علت کمتر شایع برای راش پوشک است. علائم درماتیت تماسی آلرژیک شامل قرمزی ،خارش، برآمدگی و پوسته پوسته شدن پوست در ناحیه پوشک است.
مناطقی از پوست که در تماس با رنگ‌های پوشک هستند می‌توانند حساس شده و واکنش آلرژیک ایجاد کنند. برخی از دستمال‌های کودک ممکن است حاوی مواد نگهدارنده باشند که می‌توانند باعث واکنش آلرژیک شوند.
کهیر و جوش پوستی غیر مرتبط با پوشک
عوارض پوستی که می‌تواند ناحیه زیر پوشک را تحت تاثیر قرار دهند اما توسط پوشک ایجاد نمی‌شوند عبارتند از سبوره، درماتیت آتوپیک، عفونت‌های باکتریایی، پسوریازیس، گال و غیره.
سبوره
سبوره یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکه های قرمز و پوسته پوسته زرد چرب در نوزادان می‌شود. این مشکب پوستی معمولاً در چین‌های پوستی بین ران‌ها و بدن قرار دارد و اغلب در نواحی دیگر نیز دیده می‌شود، از جمله پوست صورت، گردن، یا در سایر چین‌های پوستی مثلاً در زیر بغل، جلوی آرنج، پشت زانو.
عفونت باکتریایی
ایمپتیگو یک عفونت باکتریایی است که می تواند در ناحیه پوشک و همچنین سایر نواحی بدن ایجاد شود. معمولاً توسط باکتری هایی ایجاد می شود که به طور معمول روی پوست زندگی می کنند.
هنگامی که پوست شکسته می شود، عفونت می تواند ایجاد شود. علائم زرد زخم شامل نواحی ریز (1 تا 2 میلی متری) زرد رنگ پر از مایع و ضایعات پوسته دار عسلی رنگ است. ضایعات ممکن است خارش دار و یا دردناک باشند.
پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های پوسته‌دار قرمز و نقره‌ای روی پوست می‌شود. در ناحیه پوشک، فلس نقره ای ممکن است وجود نداشته باشد.
گال
گال یکی دیگر از بیماری پوستی شدیداً خارش دار است که توسط جرب‌هایی که در زیر پوست سوراخ شده‌اند ایجاد می‌شود.
علائم معمولاً به طور ناگهانی شروع می‌شوند و شامل نواحی قرمز، برآمده و خارش‌دار در شکم، فضای دست‌ها و پاها، زیر بغل و اندام‌های تناسلی هستند. گال اغلب چندین عضو خانواده را به طور همزمان درگیر می کند.
تشخیص راش پوشک
یکی از مسائل مهم در بروز راش پوشک ، چگونگی تشخیص آن است. در واقع سوالی که ذهن والدین را به خود مشغول می‌کند ، سوال زیر است:
چگونه راش پوشک را تشخیص دهیم؟
در بیشتر موارد، شروع درمان راش پوشک در خانه بدون مراجعه به پزشک امکان پذیر است. با این حالدر صورتی که راش پوشک شدت بیشتری یافت و یا با عوارض دیگری همراه بود از جمله ناراحتی قابل توجه، مدفوع خونی، تب، پوستی که به نظر می رسد عفونی شده است، باید فوراً با پزشک کودک خود تماس بگیرید.
برای تشخیص راش پوشک معمولا آزمایشات آزمایشگاهی نیازی نیست و پزشک می‌تواند به راحتی علت و نوع درمان را تشخیص دهد.
درمان بثورات (کهیر و جوش ) پوشک
درمان راش پوشک
پس از تشخیص راش پوشک ، نوبت به درمان این عارضه پوستی می‌رسد که باید به سرعت انجام شود تا از اذیت شدن نوزاد جلوگیری شود.
درمان بثورات یا کهیر پوشک شامل ترکیبی از اقدامات مختلف است و زمانی که با هم استفاده شوند مؤثرتر هستند. حروف ABCDE روش مفیدی برای به خاطر سپردن همه این معیارها هستند .
A=هوا دهی : با اجازه دادن به کودک بدون پوشک، پوست را هوا دهید.
B= مانع: از خمیر یا پماد برای محافظت از پوست استفاده کنید.
C= تمیز: پوست را تمیز نگه دارید.
D= پوشک یکبار مصرف: در طول دوره راش پوشک، استفاده از پوشک یکبار مصرف را به جای پارچه‌ای در نظر بگیرید.
E= آموزش: خود را در مورد چگونگی جلوگیری از عود راش پوشک آموزش دهید.
دوره های بدون پوشک
موثرترین راه برای درمان جوش و کهیر محرک پوشک، کاهش تماس پوست با ادرار و مدفوع است (یعنی با قطع یا محدود کردن استفاده از پوشک.( یکی از راه‌های انجام این کار این است که به کودک اجازه دهید به طور دوره‌ای بدون پوشک باشد و پوست را مستقیماً در معرض هوا قرار دهد.) استفاده از یک مانع ضد آب مثل مشمای استریل شده در زیر کودک می‌تواند آلودگی را به حداقل برساند.
هنگامی که کودک پوشک می پوشد، تعویض مکرر پوشک توصیه می شود. یک فاصله پیشنهادی ممکن است هر دو تا سه ساعت و بلافاصله پس از هر حرکت روده باشد.
پمادها یا خمیرهای محافظ پوست برای راش پوشک
پمادها یا خمیرهای پوستی نیز می توانند به درمان یا پیشگیری از راش پوشک تحریک کننده کمک کنند. پماد یا خمیر باید در هر تعویض پوشک استفاده شود.
پماد یا خمیر باید ماندگاری طولانی داشته باشد و به نواحی تحریک شده یا شکسته پوست بچسبد. لازم نیست هنگام تعویض پوشک، پماد را به طور کامل تمیز کنید .
لوسیون‌ها و کرم‌ها به اندازه پماد یا خمیر موثر نیستند و توصیه نمی‌شوند. علاوه بر این، محصولاتی که حاوی مواد نگهدارنده، خوشبو کننده یا سایر مواد افزودنی هستند، توصیه نمی‌شوند زیرا ممکن است پوست را بیشتر تحریک کنند.
مهم است که برچسب مواد تشکیل دهنده همه محصولات پوشک را از نزدیک بخوانید.
اکثر محصولات پوشک حاوی موادی مانند اکسید روی و پترولاتوم هستند که یک سد محافظ پوست در برابر رطوبت تشکیل می‌دهند. برخی نیز حاوی لانولین، پارافین یا دایمتیکون هستند که دقیقا همین کار را انجام می‌دهند.
پودرها
پودرهای حاوی تالک یا نشاسته ذرت می‌توانند اصطکاک و رطوبت را کاهش دهند. با این حال، پودرها به طور کلی به عنوان درمانی برای کهیر و جوش پوشک توصیه نمی‌شوند زیرا کودک ممکن است به طور تصادفی آنها را استنشاق کند.
درمان‌های ضد قارچی
اگر کودک مبتلا به عفونت قارچی تشخیص داده شود، ممکن است یک درمان ضد قارچی تجویز شود. این نوع درمان بدون مشورت با پزشک توصیه نمی شود. درمان های ضد قارچ به صورت کرم، پماد یا پودر در دسترس هستند
این درمان معمولاً دو یا سه بار در روز اعمال می‌شود و می‌توان آن را در زیر پماد یا خمیر محافظ پوست استفاده کرد تا زمانی که بثورات از بین بروند.
پماد استروئیدی
اگر پوست کودک به شدت ملتهب شود، پزشک ممکن است پماد استروئیدی ملایم و بدون نسخه مانند هیدروکورتیزون 1% را توصیه کند. این مواد دارویی را می‌توان به صورت یک لایه نازک روی پوست تحریک شده دو بار در روز به مدت حداکثر یک هفته اعمال کرد.
پمادهای استروئیدی قوی‌تر یا محصولاتی که مربوط به بزرگسالان است بدون توصیه پزشک برای کودکان توصیه نمی‌شود. معمولا برای درمان این گونه عارضه کرم‌های استروئیدی توصیه نمی‌شود زیرا مواد موجود در کرم می‌توانند تحریک کننده باشند.
آنتی بیوتیک ها
اگر کودک علائم عفونت پوستی را نشان دهد، پزشک باید کودک را ارزیابی کرده و در صورت نیاز، ممکن است پماد آنتی بیوتیک یا آنتی بیوتیک خوراکی تجویز کند.
پیشگیری از بثورات پوشک
با رعایت برخی توصیه‌های بهداشتی اولیه، می‌توان خطر ایجاد راش پوشک را کاهش داد:
مشخص نیست که آیا پوشک پارچه ای یا یک بار مصرف در پیشگیری از راش پوشک برتری دارد. با هر دو انتخاب، تعویض مکرر پوشک می تواند تماس بین پوست و ادرار یا مدفوع را کاهش دهد.
در طول دوره ایجاد بثورات پوشک، پوشک یکبار مصرف توصیه می‌شود، زیرا پوشک یکبار مصرف بسیار جاذب هستند و به طور خاص برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض رطوبت پوست طراحی شده‌اند.
اگر از پوشک پارچه‌ای استفاده می شود، از استفاده از شلوار پلاستیکی برای پوشاندن پوشک خودداری کنید. پوشک‌های پارچه ای را باید در آب داغ با سفید کننده شست.
پوست ناحیه پوشک را به آرامی و با احتیاط تمیز کنید. پاکسازی بیش از حد می تواند باعث تحریک یا بدتر شدن آن شود و بهبودی پوست را به تاخیر بیندازد. تمیز کردن ملایم با آب گرم و یک پارچه نرم معمولاً کافی است.اگر صابون مورد نظر است، یک محصول ملایم و بدون عطر توصیه می شود.
اگر از دستمال مرطوب بچه استفاده می شود، مارکی را انتخاب کنید که الکل و عطر نداشته باشد. در صورت تحریک پوست یا ایجاد زخم های باز، دستمال مرطوب نوزاد توصیه نمی‌شود. اگر بثورات پوشک در حال بهبودی به نظر نمی رسد، دستمال مرطوب کودک باید به طور بالقوه متوقف شود، زیرا برخی از دستمال های کودک می توانند باعث واکنش های پوستی آلرژیک شوند.
مدفوع خشک شده را می توان با روغن معدنی که روی یک توپ پنبه ای اعمال می شود، شل کرد.
پوستی که پوست کنده یا شکسته شده است را می توان با استفاده از یک بطری فشرده پلاستیکی پر از آب گرم تمیز کرد. به طور متناوب، یک پارچه شستشو را می توان در آب گرم خیس کرد و روی پوست فشار داد. برای جلوگیری از اصطکاک غیر ضروری، پوست باید با یک حوله نرم خشک شود.
چه زمانی باید به دنبال کمک بود
در صورت بروز عوارضی همانند موارد زیر باید برای درمان باید از پزشک کمک خواست:
- در صورت بروز تب بالا(38 درجه سانتیگراد)
- مدفوع خونی
- تغییر در الگوی پوشک خیس یا کثیف (مانند یبوست، اسهال، تکرر ادرار و غیره)
- یا هر علامت یا نشانه نگران کننده دیگری
- علاوه بر این، اگر نوزاد یا کودک مبتلا به جوش یا کهیر پوشک پس از چند روز بهبود نیافت یا اگر کودک دچار تاول یا زخم های چرکی شد، والدین باید با پزشک تماس بگیرند.
جمع بندی
راش پوشک یک عارضه پوستی است که ممکن است برای هر نوزادی به دلایل مختلف ایجاد شود. این عارضه به خودی خود خطرناک نبوده و با تشخیص به موقع و درمان سریع آن ، بدون مشکل می‌توان عارضه را حل کرد و به کودک کمک کرد تا به سرعت بهبود پیدا کند.
در این مقاله کارشناسان داروچی سعی کرده‌اند به طور کامل در رابطه با عارضه راش پوشک توضیح بدهند و شیوه تشخیص و درمان آن را به روان ترین شکل بیان کنند.
از کجا می توان اطلاعات بیشتر دریافت کرد؟
پزشک فرزند شما بهترین منبع اطلاعات برای سوالات و نگرانی های مربوط به مشکل پزشکی فرزند شما است.